O (nie)ważności

Są przynajmniej dwa rodzaje ważności.

Jest ważność jako "doniosłość". W tym przypadku możliwa (a nawet konieczna) jest gradacja, hierarchia: coś musi ważyć więcej niż coś innego. To, co nieważne, można zlekceważyć.

Jest też "ważność" w sensie "prawomocność". Tutaj nie może być miejsca na gradację: decyzja urzędowa jest ważna, albo nie. I kropka. To sprawa najwyższej wagi, o daleko idących konsekwencjach. Może się przecież okazać, że wskutek błędu administracyjnego, braku pieczątki lub czytelnego podpisu, ktoś po latach przestaje być właścielem własnego domu, a ktoś inny -- ku swemu osłupieniu -- okazuje się stanu wolnego. Nic dziwnego, że orzekanie (nie)ważności pożera tak znaczną część mrówczej pracy wymiaru sprawiedliwości, tego tropiciela wiążących i niewiążących magicznych mocy.


Odmieńcy nie są ważni ani w pierwszym, ani w drugim sensie.

Z jednej strony, są przecież marginalni. Można rzucić jakimś procentem, przebąkując coś o demokracji i braku przyzwolenia na terroryzowanie większości przez mniejszość. Problemy odmieńców, ich istnienia, są niszowe, drugorzędne; w gruncie rzeczy – w sytuacji krytycznej -- zbędne. Jakaś hierarchia ważności musi przecież być.

Z drugiej strony, jako podmioty społeczne, odmieńcy nie są w pełni autoryzowani, nie mogą wylegitymować się odpowiednim certyfikatem, odpowiednim dowodem i stemplem. Żyją w dziwnej, niejednoznacznej relacji do porządku biurokratyczno-prawnego: uznani tylko częściowo, najlepiej jako podatnicy i konsumenci. Ich związki (zwykle) nie mają konsekwencji prawnych. Ich status można porównać do fałszywego pieniądza: państwo ma monopol na produkcję legalnych "środków płatniczych"; każdy inny jest zaledwie uzurpatorem, który produkuje bezprawne fałszywki.


W tej sytuacji możliwe są zasadniczo dwie strategie, dwa kierunki. Można domagać się ważności (w pierwszym sensie) na prawach mniejszości (szacunek, tolerancja itp.) oraz ważności (w drugim sensie) poprzez legalizację i instytucjonalizację. Takie są główne strategie tzw. ruchu LGBT.

Ale można inaczej. Można przenikać do najgłębszej tkanki życia społecznego, infiltrować, zakażać, rozprzestrzeniać się jak epidemia, zajmując coraz to rozleglejsze obszary społecznego organizmu. Tam, gdzie nie ma już centrum, każde miejsce jest wszędzie. Nie może być wówczas mowy o "mniejszościach" i "większościach", o ważniejszym (bo liczniejszym) i mniej ważnym, o całej tej arytmetyce, jako że wszyscy – przynajmniej molekularnie – stają się odmieńcami.

Można również całkowicie zlekceważyć autoryzację, którą ze swej mocy nadaje (lub której odmawia) ustrukturyzowana władza. Domagając się uznania i legitymizacji, domagając się stempla, nieuchronnie legitymizujemy i afirmujemy władzę, nadajemy jej prawo do nadawania nam praw – niezależnie od tego, czy nam łaskawie owe "prawa" w końcu przyzna, czy nie. Można odwrócić się plecami albo bokiem, ustawić się na ukos zamiast "twarzą w twarz". Można zakładać autonomiczne mennice, tworzyć alternatywne ekonomie monetarne, drugie i piąte obiegi. (Ja tego, rzecz jasna, nie wymyśliłem: kierowani zbiorową inteligencją odmieńcy postępują tak od zawsze.) Można budować inne formy autoryzacji; albo jeszcze lepiej – można całkowicie porzucić logikę i potrzebę prawomocności. Życie nie potrzebuje stempla.
(t)